Międzynarodowa konferencja nt. Konwencji ONZ i Europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności

17 października 2011 r. odbyła się w Warszawie międzynarodowa konferencja „Węzłowe zagadnienia wdrażania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych oraz Europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności 2010-2020”, zorganizowana przez Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych. Treść tych dwóch dokumentów stanowi przełom w traktowaniu problemów niepełnosprawności.

Na konferencję, którą patronatem objął Prezydent RP Bronisław Komorowski, przybyło 150 osób, w tym goście zagraniczni reprezentujący europejskie organizacje osób niepełnosprawnych.

Konferencję poprzedziło zorganizowane w Warszawie dwudniowe spotkanie Zarządu Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych (European Disability Forum – EDF), podczas którego wymieniono poglądy na temat obecnego stanu implementacji Konwencji w krajach, które już dokonały aktu ratyfikacji oraz na temat sytuacji w Polsce. Konwencję ratyfikowało dotychczas 19 krajów Unii Europejskiej. Oprócz Polski nie ratyfikowały jej jeszcze: Bułgaria, Estonia, Finlandia, Grecja, Irlandia, Malta i Holandia.

Zarząd PFON
Minister Jarosław Duda

Na posiedzenie Zarządu EDF, z udziałem Zarządu Polskiego Forum Osób Niepełnosprawnych, został również zaproszony wiceminister pracy Jarosław Duda – Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Jak powiedział min. Duda, zaawansowane przygotowanie naszego kraju do ratyfikowania Konwencji pozwala mieć nadzieję, iż stanie się to w ciągu najbliższych kilku miesięcy. Pełnomocnik nie ukrywał, że z uwagi na realia procesu legislacyjnego, szybkie dostosowanie niektórych przepisów polskiego prawa do wymogów Konwencji będzie pewnym problemem.

Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych została przyjęta przez Unię Europejską w 2010 roku, a weszła w życie w roku 2011. Europejskie Forum Osób Niepełnosprawnych wzywa wszystkie państwa członkowskie UE do ratyfikacji i wdrożenia Konwencji. Ważne jest jej poprawne wdrożenie na poziomie prawa krajowego.

Ruch osób niepełnosprawnych będzie dążył do tego, aby instytucje europejskie spełniły swoje obietnice związane z wdrożeniem Konwencji ONZ. Prezydent EDF Yannis Vardakastanis podkreślił: „Teraz czas na następny krok instytucji Unii Europejskiej ku implementacji Konwencji. Jedyną drogą naprzód dla instytucji europejskich jest praca w zgodzie z Konwencją. Jej reguły i podstawowe wartości są jasne, jasne są również mechanizmy jej implementacji. Równocześnie EDF zobowiązuje się do aktywnego zapewniania respektowania praw osób niepełnosprawnych”.

Yannis Vardakastanis, Prezydent EDF
Wiceminister Czesława Ostrowska

Ruch osób niepełnosprawnych stale potwierdza swoje zaangażowanie w sprawę implementacji Konwencji. Członkowie zarządu EDF wyjaśnili, w jaki sposób Europejskie Forum Osób Niepełnosprawnych przygotowuje obecnie działania oraz mechanizmy wdrożeniowe dotyczące:

  • funduszy strukturalnych – służące monitorowaniu nowych warunków otrzymywania wsparcia finansowego z Unii. Fundusze powinny być przyznawane regionom europejskim tylko wtedy, gdy dowiodą właściwego i skutecznego wdrażania Konwencji ONZ.
  • kryzysu finansowego – stworzony zostanie punkt obserwacyjny wpływu kryzysu gospodarczego na życie osób niepełnosprawnych. Jego rolą będzie opracowanie raportu o wpływie kryzysu na życie 80 milionów osób niepełnosprawnych w Europie.

Uczestnicy konferencji zaapelowali do władz o ratyfikację przez Polskę Konwencji jeszcze przed końcem polskiej prezydencji w UE w grudniu tego roku. Irena Wóycicka, minister w Kancelarii Prezydenta RP, mówiąc, że Polsce potrzebny jest dobry plan implementacji Europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności 2010-2020, zadeklarowała chęć włączenia się Kancelarii we wsparcie tego procesu.

Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk omówił kilka przepisów Konwencji, które będą wymagać zmian w polskim systemie prawnym – m.in. art. 12, który wymusi nowelizację kodeksu cywilnego w zakresie przepisów dotyczących zdolności do czynności prawnych i ubezwłasnowolnienia. Wiceminister pracy Czesława Ostrowska omówiła prawną procedurę ratyfikacji Konwencji i jej znaczenie dla polskiego systemu prawnego. Zwróciła także uwagę na prace legislacyjne toczące się w polskim parlamencie, mające na celu zapewnienie zgodności polskich przepisów z regulacjami Konwencji.

Panel osób z niepełnosprawnościami
Uczestnicy konferencji

Na trudności związane z implementacją Konwencji zwracali uwagę przedstawiciele PFON i delegacji zagranicznych, dzieląc się swoimi doświadczeniami. Javier Güemes, dyrektor Biura EDF, omówił węzłowe zagadnienia implementacji Europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności 2010-2020. Thorkild Olesen, wiceprezes duńskiej organizacji osób niepełnosprawnych, mówił o konieczności skupienia się na zadaniach w perspektywie od 5 do 15 lat. Wraz z ratyfikacją Konwencji rzecz się zaczyna, a nie kończy – podkreślał. Po ratyfikacji, co dwa lata, każdy kraj musi przedstawić raport z tego, co w tym czasie zrobił. Duński rząd właśnie taki pierwszy raport przygotował, a organizacja osób niepełnosprawnych zamierza bacznie mu się przyjrzeć.

Podkreślano, że kryzys finansowy poważnie utrudnia wprowadzanie w życie dobrych rozwiązań. W Polsce planowane jest ulokowanie monitoringu realizacji postanowień Konwencji w strukturze zadań Rzecznika Praw Obywatelskich, który jest w to bardzo zaangażowany, jednak nie dostał na ten cel żadnych funduszy – stwierdziła Krystyna Mrugalska, wiceprzewodnicząca zarządu Polskiego Forum Osób Niepełnosprawnych.

Niepokój budzi też fakt, że w Polsce udział środków przeznaczonych w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na projekty poświęcone integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w całości wydatkowanego dotychczas budżetu jest obecnie dwukrotnie niższy niż w poprzednim okresie programowania, tj. w latach 2004-2006. Mówiła o tym Joanna Wojtyńska, przedstawiając wyniki prowadzonego przez PFON od trzech lat monitoringu dotyczącego wykorzystania środków EFS na rzecz osób niepełnosprawnych.

Podczas konferencji odbył się panel z udziałem osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności prowadzony przez prof. Annę Firkowską-Mankiewicz. Uczestnicy mówili o potrzebie niezależnego życia, którego – jak podkreślali – bardzo pragną, ale na które jeszcze trzeba trochę poczekać, bo choć w obszarze decyzji czują się niezależni, to w obszarze realizacji już nie. Choć dziś jest o wiele lepiej niż jeszcze do niedawna – pomaga w tym technika – to osoby niepełnosprawne wciąż napotykają w otoczeniu i w świadomości ludzi zdrowych wiele barier, których nie są w stanie pokonać.

Uczestnicy konferencji przyjęli Apel Warszawski 2011 w sprawie niezależnego życia osób niepełnosprawnych oraz ratyfikacji i wdrażania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych.

Zarządy EDF i PFON podziękowały Państwowemu Funduszowi Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych za wsparcie finansowe w organizacji konferencji.

W październiku 2012 r. Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych wydało publikację „Niepełnosprawność – nowe spojrzenie” prezentującą dorobek konferencji.


Międzynarodowa konferencja nt. Konwencji ONZ i Europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności

Materiały do pobrania