PFON pisze do Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych ws. świadczenia wspierającego

Jaki plan naprawczy wdrożono, by w sposób istotny skrócić czas procedury ustalania poziomu potrzeby wsparcia? Jakie są efekty wdrożenia ww. planu naprawczego? Jakie działania podjęto w kierunku ujednolicenia standardów funkcjonowania zespołów ustalających potrzebę wsparcia? Czy BON przewiduje wdrożenie zmian proponowanych w ww. poprawkach, zwłaszcza w obliczu zbliżającego się, zapisanego w art. 69 ustawy o świadczeniu wspierającym, przeglądu stosowania przepisów ustawy? To pytania zawarte w piśmie Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami (PFON) do Pełnomocnika Rządu ds. Osób z Niepełnosprawnościami. Pismo publikujemy poniżej w całości.

Warszawa, 1.08.2024 r.

Pan Łukasz Krasoń
Sekretarz Stanu
Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych

Szanowny Panie Ministrze!

Ponad pół roku minęło od wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. 2023 poz. 1429), wprowadzającej także procedurę ustalania poziomu potrzeby wsparcia do ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami (PFON) od początku pozytywnie wypowiadało się o koncepcji tego nowego świadczenia, indywidualizującego wsparcie oraz pozytywnie wpływającego na podmiotowość osób z niepełnosprawnościami. Warto podkreślić, że identyczne zdanie wyraziły wszystkie siły polityczne, głosując za przyjęciem ww. ustawy.

Niestety, zarówno do PFON, jak i jego organizacji członkowskich, napływają niepokojące informacje dotyczące procesu wdrażania ww. ustawy, w tym głównie przewlekłości procedury ustalania potrzeby wsparcia oraz braku jednolitych standardów działania zespołów jej dokonujących.

Należy przypomnieć, że już w toku prac nad ww. ustawą ówczesna opozycja zgłosiła szereg poprawek, przygotowanych przez stronę społeczną, mających na celu zapewnienie sprawnego i efektywnego systemu ustalania potrzeby wsparcia. Zostały one wówczas w zdecydowanej większości odrzucone, natomiast analiza funkcjonowania nowych przepisów pozwala stwierdzić, że duża część z nich jest w dalszym ciągu aktualna.

Do najważniejszych poprawek zaliczyć należy:

z powodu znaczących systemowych opóźnień, możliwość złożenia wniosku o wypłacanie świadczenia pielęgnacyjnego, przyznanego na tzw. nowych zasadach, dotychczasowemu opiekunowi aż do miesiąca, w którym osobie z niepełnosprawnością zostanie przyznane świadczenie wspierające; przy wielomiesięcznym czasie oczekiwania na ustalenie potrzeby wsparcia, brak tej poprawki skutkuje sytuacją, w której rodziny przez cały ten czas zostają bez środków do życia;
umożliwienie uzyskania prawa do świadczenia wspierającego przez osoby przebywające w domu pomocy społecznej, rodzinnym domu pomocy, zakładzie opiekuńczo–leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich; przy czym wypłata tego świadczenia powinna być wstrzymana na czas pobytu w danej placówce;
uregulowanie obszarów codziennego funkcjonowania, które należy brać pod uwagę przy ustalaniu poziomu potrzeby wsparcia, na poziomie ustawy, a nie rozporządzenia – poprzedzone analizą funkcjonowania czynności wziętych pod uwagę w obecnej skali potrzeby wsparcia;
wskazanie, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób niepodejmujących zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością udzielania wsparcia osobie uprawnionej do świadczenia wspierającego stanowić będzie kwota odpowiadająca wysokości pobieranego świadczenia wspierającego, przy czym kwota ta nie może być niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę;
wprowadzenie regulacji, która przesądzi, że świadczenie wspierające nie będzie wliczane do dochodu ustalanego w celu określenia odpłatności za usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej;
przyznanie osobie, która nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie uprawnionej do świadczenia wspierającego, prawa do pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez okres 365 dni;
zwiększenie wartości procentowych renty socjalnej, czego następstwem będzie możliwość uzyskania wyższego świadczenia wspierającego przez osoby z niepełnosprawnościami;
obniżenie progu punktowego z 70 do 50 punktów, co pozwoli skorzystać ze wsparcia większej liczbie osób z niepełnosprawnościami – jest to szczególnie ważne w kontekście dyskusji nad wdrażaniem świadczenia wspierającego.

W związku z powyższym, mając na uwadze sytuację wielu tysięcy osób z niepełnosprawnościami, Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami zwraca się z uprzejmą prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

Jaki plan naprawczy wdrożono, by w sposób istotny skrócić czas procedury ustalania poziomu potrzeby wsparcia?
Jakie są efekty wdrożenia ww. planu naprawczego?
Jakie działania podjęto w kierunku ujednolicenia standardów funkcjonowania zespołów ustalających potrzebę wsparcia?
Czy BON przewiduje wdrożenie zmian proponowanych w ww. poprawkach, zwłaszcza w obliczu zbliżającego się, zapisanego w art. 69 ustawy o świadczeniu wspierającym, przeglądu stosowania przepisów ustawy?

Z poważaniem,

dr Krzysztof Kurowski
Przewodniczący Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami