Wdrażanie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych – wspólna sprawa

Od 1 marca 2016 r. do 28 lutego 2018 r. Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych (PFON) wraz z czterema partnerami realizowało projekt „Wdrażanie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych – wspólna sprawa”. Projekt był realizowany w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014 – 2020, Osi Priorytetowej II. Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, Działania 2.6 Wysoka jakość polityki na rzecz włączenia społecznego i zawodowego osób niepełnosprawnych. Projekt był finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Partnerami w realizacji projektu byli:

• Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych (W-MSON),
• Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki (LFOON-SW),
• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (APS),
• Kancelaria prawna Domański Zakrzewski Palinka sp. k. (DZP).

Projekt był ważnym etapem wdrażania w naszym kraju Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych (KPON), która ratyfikowana została przez Polskę we wrześniu 2012 r. Realizacja projektu zakładała proces angażowania osób z niepełnosprawnościami do udziału w życiu publicznym i politycznym. Jedną z podstawowych intencji projektu było stworzenie dogodnych warunków dla uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w tworzeniu oraz wdrażaniu ustawodawstwa i polityki celem wprowadzenia w życie Konwencji, a także w podejmowaniu wszystkich decyzji dotyczących tych osób (zgodnie z Art. 4 KPON).

Projekt został przygotowany zgodnie ze wskazówkami, jakie na temat prawidłowego sposobu wdrażania Konwencji zawiera sama Konwencja. Na kształt realizowanego projektu silnie wpłynęła także misja Polskiego Forum Osób Niepełnosprawnych, którą jest „jednoczenie sił społecznych i instytucjonalnych dla tworzenia warunków wyrównywania szans, równoprawnego uczestnictwa w głównym nurcie życia społecznego oraz walki z wszelkimi przejawami dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami, aby mogły żyć godnie i w pełni korzystać z praw człowieka”.

Koncepcja projektu formowała się również pod wpływem celów statutowych PFON dotyczących umacniania organizacji pozarządowych osób z niepełnosprawnościami oraz partnerskiej współpracy tych organizacji z władzą ustawodawczą i wykonawczą szczebla rządowego i samorządowego. Ponadto, projekt został przygotowany i będzie realizowany zgodnie z „Planem strategicznym Polskiego Forum Osób Niepełnosprawnych na lata 2015 – 2020. O równość, niezależność i godne życie osób z niepełnosprawnościami”.

60 DEBAT ŚRODOWISKOWYCH

Wiodącym działaniem prowadzonym w projekcie w 2016 r. była seria środowiskowych debat doradczo-programowych, które odbyły się w dziesięciu środowiskach osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności:

• z niesprawnością ruchową,
• wzrokową,
• słuchową,
• głuchoniewidomych,
• z niepełnosprawnością intelektualną,
• doświadczających problemów zdrowia psychicznego,
• z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi,
• z niesprawnością spowodowaną zaburzeniami i urazami neurologicznymi,
• spowodowaną chorobami przewlekłymi,
• z niepełnosprawnością sprzężoną i wymagającą wysokiego poziomu wsparcia.

Seria 10 debat w wymienionych środowiskach przeprowadzona zostanie w sześciu punktach kraju. Były to miasta: Kraków, Wrocław, Lublin, Olsztyn (wymiennie z Gdańskiem), Poznań i Warszawa. W całej Polsce odbyło się więc w sumie sześćdziesiąt takich debat, po 6 w każdym ze środowisk.

Funkcją środowiskowych debat doradczo-programowych było umożliwienie poszczególnym środowiskom osób z niepełnosprawnościami przygotowania własnych, środowiskowych programów wdrażania Konwencji. Opracowując swoje programy środowiska uzyskały odpowiednią pomoc merytoryczną naukowców i ekspertów. Zaś tematyka debat dotyczyła m. in. uzyskania aktualnej „fotografii” sytuacji osób z niepełnosprawnościami, stanu realizacji ich praw, rozpoznania zakresu i stopnia dyskryminacji, poziomu zaspokojenia potrzeb i oczekiwań, a także poznania opinii poszczególnych środowisk w sprawie wdrażania KPON. W trakcie debat omawiano także kierunki działań, jakie powinny zostać podjęte, aby zapewnić osobom z niepełnosprawnościami pełne i równe korzystanie z praw człowieka oraz z podstawowych wolności na równi ze wszystkimi obywatelami.

Organizatorami debat środowiskowych były współrealizujące projekt sejmiki wojewódzkie. Uczestnikami debat środowiskowych (łącznie 870 osób) były przede wszystkim osoby niepełnosprawne, ale także osoby z ich najbliższego otoczenia. Uczestnicy debat odegrali w projekcie rolę środowiskowych doradców programowych, dlatego zostali wskazani przez organizacje członkowskie ON oraz organizacje działające na ich rzecz. Średnio w jednej debacie środowiskowej udział wzięło 29 doradców programowych.

28 DEBAT TEMATYCZNYCH

Bardzo ważnym działaniem projektowym w 2016 r. była również seria tematycznych debat doradczo-programowych. W trakcie debat tematycznych odbyły się pogłębione konsultacje z ekspertami, urzędnikami administracji publicznej, naukowcami, pracownikami oświaty i służby zdrowia oraz innymi praktykami dysponującymi bogatą wiedzą i doświadczeniem w przedmiocie debaty. Odegrali oni w projekcie rolę tematycznych doradców programowych. Tematykę debat wyznaczały kolejne artykuły KPON. Przeprowadzonych zostało 28 debat tematycznych na poziomie ogólnokrajowym. Średnio w jednej debacie udział wzięło 29 tematycznych doradców programowych.

Funkcją tematycznych debat doradczo-programowych było umożliwienie szerokiemu gronu profesjonalistów zajmujących się problemami osób z niepełnosprawnościami i realizacją ich  praw na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym włączenie się w proces wdrażania Konwencji. Wielki potencjał wiedzy i doświadczenia, którym Polska dysponuje, nie został bowiem jeszcze uruchomiony dla implementacji KPON. Wszystkie debaty tematyczne odbyły się w Warszawie, ale uczestniczyli w nich doradcy z całego kraju. Organizatorem tych debat było Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych.

Wyniki debat środowiskowych i tematycznych wykorzystane zostaną w opracowaniu tzw. produktów końcowych projektu. We wszystkich środowiskowych i tematycznych debatach doradczo-programowych wzięli udział eksperci zagraniczni, przede wszystkim z Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych, dysponujący nowoczesną wiedzą i doświadczeniem dotyczącymi wdrażania KPON w różnych obszarach i w różnych środowiskach osób z niepełnosprawnościami.

„RAPORT SYNTETYCZNY”

Działania projektowe prowadzone w 2016 r. objęły, poza debatami, wykonanie służących realizacji celu głównego projektu niezbędnych analiz statystycznych, politologicznych i prawnych oraz badań socjologicznych. Cel główny realizowanego projektu sformułowany został zgodnie z wymogami konkursowymi Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014 – 2020. Celem tym był stan, w którym podmioty polityk publicznych uczestniczące w procesie wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w Polsce będą dysponowały, niezbędnym dla skutecznego przebiegu tego procesu, potencjałem programowo-planistycznym obejmującym:

• aktualną wiedzę na temat barier stanowiących źródło dyskryminacji i utrudniających osobom niepełnosprawnym pełne uczestnictwo w funkcjonowaniu społecznym, w kontekście realizacji praw wynikających z KPON;
• wiedzę na temat istniejących barier prawnych, administracyjnych i organizacyjnych występujących w procesie wdrażania postanowień KPON;
• wytyczone pożądane kierunki zmian mające na celu usuwanie wskazanych barier;
• sformułowane rekomendacje konkretnych zmian w zakresie dostosowania polityk publicznych do postanowień i wymogów KPON.

W pierwszym roku realizacji projektu, osiągnięcie jego celu ogólnego wymagało wykonania tzw. „Raportu syntetycznego”, który obejmuje cztery części:

• Priorytety strategiczne procesu wdrażania KPON w Polsce
• Bariery występujące w obszarach wdrażania KPON oraz kierunki działań służące ich eliminacji
• Problemy wdrażania KPON z perspektywy osób niepełnosprawnych i propozycje ich rozwiązania – synteza raportów środowiskowych
• Plan działań dla polityk publicznych i ich koordynacji zapewniającej komplementarność i spójność polityk publicznych.

REKOMENDACJE DLA DOSTOSOWANIA POLITYK PUBLICZNYCH

W 2017 roku rozpoczął się drugi, ważny etap projektu, w wyniku którego powstanie „Zbiór rekomendacji zmian w zakresie dostosowania polityk publicznych do postanowień KPON”. Rekomendacje zawarte w tym zbiorze będą obejmować propozycje konkretnych zmian o charakterze polityczno-programowym oraz prawnym. Przygotowanie tych rekomendacji również odbyło się przy bezpośrednim zaangażowaniu i udziale 10 środowisk osób z niepełnosprawnościami, zgodnie ze zobowiązaniami zawartymi w pkt. 3 Art. 4 KPON postulującymi konsultacje z osobami z niepełnosprawnościami przy tworzeniu i wdrażaniu ustawodawstwa oraz polityki służących wdrażaniu Konwencji.

Na podstawie „Raportu syntetycznego” wypracowano wstępne propozycje rekomendacji o charakterze prawnym i pozaprawnym, dotyczące niezbędnych zmian w zakresie dostosowania odpowiednich polityk publicznych do postanowień KPON. Wstępne rekomendacje były przedmiotem konsultacji podczas 60 debat środowiskowych i tematycznych.

40 DEBAT ŚRODOWISKOWYCH

W drugiej połowie 2017 roku odbyło się 40 środowiskowych debat konsultacyjnych było w 5 miastach (Lublin, Olsztyn, Gdańsk, Kraków, Warszawa), uczestniczyły w nich osoby z różnych środowisk osób z niepełnosprawnościami:

• z niesprawnością ruchową,
• wzrokową,
• słuchową,
• osoby głuchoniewidome,
• z niepełnosprawnością intelektualną,
• osoby doświadczające problemów zdrowia psychicznego,
• z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi,
• z niesprawnością spowodowaną zaburzeniami i urazami neurologicznymi,
• spowodowaną chorobami przewlekłymi,
• z niepełnosprawnością sprzężoną.

Debaty posłużyły konsultacji wstępnych rekomendacji zmian polityk publicznych w środowisku osób z niepełnosprawnościami. Uczestnikami debat byli reprezentanci organizacji członkowskich osób z niepełnosprawnościami oraz organizacji działających na ich rzecz. Poza osobami z niepełnosprawnościami w debatach wzięły udział osoby wspierające, przedstawiciele otoczenia pracującego na ich rzecz oraz praktycy zajmujący się problematyką niepełnosprawności w obszarze poszczególnych polityk publicznych.

20 DEBAT TEMATYCZNYCH

Tematyczne debaty konsultacyjne zostały przeprowadzone w gronie ekspertów – zarówno zajmujących się problemami osób z niepełnosprawnością naukowo, jak i praktykami, zaangażowanymi w organizacjach pozarządowych, administracji i sektorze prywatnym. Debaty były poświęcone zaopiniowaniu propozycji rekomendacji do poszczególnych polityk publicznych służących ich dostosowaniu do postanowień KPON. Każda z 20 debat dotyczyły jednej lub dwóch z 24 polityk publicznych. Debaty tematyczne miały zasięg ogólnopolski i odbyły się w Warszawie.

Dorobek środowiskowych i tematycznych debat konsultacyjnych został przedstawiony w postaci raportów i wykorzystany dla przygotowania ocen przewidywanych skutków społeczno-gospodarczych proponowanych regulacji i ostatecznych wersji rekomendacji.Ostatnim etapem projektu było:

• wykonanie ocen przewidywanych skutków społeczno-gospodarczych dla proponowanych rekomendacji;
• opracowanie ostatecznych wersji rekomendacji, tj. rozwiązań pozaprawnych oraz projektów aktów normatywnych zgodnie z zasadami techniki prawodawczej wraz z uzasadnieniem.

Efektem projektu były rekomendacje dla 24 polityk publicznych:

• administracja publiczna
• budownictwo, lokalne planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo
• członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej
• finanse publiczne
• gospodarka
• informatyzacja
• instytucje finansowe
• łączność
• sprawiedliwość
• sprawy wewnętrzne
• sprawy zagraniczne
• transport
• kultura fizyczna
• kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
• nauka
• oświata i wychowanie
• praca
• rodzina
• rozwój regionalny
• rozwój wsi
• szkolnictwo wyższe
• turystyka
• zabezpieczenie społeczne
• zdrowie.

Wartość projektu „Wdrażanie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych – wspólna sprawa” wynosił 12 287 124 zł, w tym wkład Funduszy Europejskich – 10 355 588 zł.

English version:

20160901_wspolna_sprawa_easy-to-read-1 

Adres

KRS: 0000161135

NIP: 525-22-71-155

KONTO: Bank BNP Paribas 69 1600 1462 1890 6791 8000 0001

Białostocka 4/2
Warszawa, 03-741

Kontakt

biuro@pfon.org

(+48) 22 299 18 62

Polskie Forum Osób
z Niepełnosprawnościami

Menu

Polub nas